Soğutmanın Günümüze Gelişi
Soğutma yöntemleri ve temel kavramlar
1) soğutma yöntemleri
Soğutma tekniği fizik kanunlarına dayandırılmıştır.
• fiziksel yöntem
• kimyasal yöntem
• mekanik yöntem
Fiziksel ve mekanik yöntemlerle geliştirilen soğutma, soğutucu akışkan kimyasal anlamda hiçbir Yapı değişkenliğine uğramaz. Ancak hem fiziksel yöntemde ve hem de mekanik yöntemde soğutucu akışkan farklı işlemlerin etkisi altında bulunur . Bunun için bu yöntemlerin ayrı ayrı incelemeliyiz.
1.a) Fiziksel yöntem
Sıvılar buharlaşırken çevreden ısı çekerler . Buharlaşan sıvıların çevreden ısı çekilirse çevre sıcaklığının düşmesine neden olur. Isı kaybının neden olduğu sıcaklık düşmesine ya da sıcaklığın azalmasına soğuma denir.
Elimize sürdüğümüz kolonyanın, yazın sıcak günlerinde cadde meydanları serpilen suyum buharlaşarak serinlik vermesi, fiziksel yöntemde gerçekleştirilen soğuma ilişkin iki ilginç örnektir.
İlk zamanlarda kullanılan ispirtolu buzdolapları ile elektrik olmayan yörelerde kullanılan absorpiyonlu yani sormalı buzdolaplarında soğutma hem fiziksel yöntemlerle gerçekleştirilir. Önemli olduğu için soğurmalı soğutma tekniği ne kısaca değinelim.
İlkel bir soğurmalı soğutma makinesi
fiziksel soğutma yöntemini endüstriye yansıyan en önemli yanı soğurmalı soğutma oluşmuştur. Soğurmalı soğutma makinalarında ısı enerjisinden yararlanılır. soğurmalı soğutma makinalarında ısı enerjisinden yararlanılır ve soğurmalı soğutma devresi üzerinde hareket iletme ve aktarma organları yoktur. Bu nedenle makine tamamen sessiz çalışır.
Soğutma devresinde soğurucu olarak SİLİKO-GEL ve su kullanılır. Siliko – gel , nem tutucu ya da nem emici siliko -sodyuma madensel bir asitin etkilemesi ile oluşur. Pelte kıvamında ki bu bileşik daha sonra yıkanıp kurutulur. Çok küçük tanecikler şeklinde soğutma devresine yerleştirilen silikon gel aman amonyağı emer.
Amonyak, düşük sıcaklıklarda bilindiği gibi, suda da kolayca çözülür ve bu çözelti 55 derece sıcaklıkta ısı aldığı zaman amonyak buharlaşarak ayrılır. Suyun işlevi, soğutma devresindeki amonyağı çöz etmektir soğurmalı soğutma makinesinin fonksiyonel şeması böyledir.
Soğurmalı soğutma makinesi kompresör yerine geçen soğurma cihazı, kondansörü ve buharlaştırıcı sından oluşmuştur. Sorma cihazın alt bölümüne siliko-gel bulunur. Siliko-gel’in işlevi buharlaştırıcı dan gelen amonyak buharını yoğunlaştı ktan sonra emektir. Buharlaştırıcı dan gelen amonyağı yoğunlaştırmak için soğurma cihazına ayrıca içerisinde devamlı su akımı bulunan bir helisel boru yerleştirilir. sorma cihazı gerekli ısı enerjisini bir elektrik, bir ispirto ya da bir bütan gazı ocağından alabilir. Elektrik, ispirto ya da bütan gazı ocağından alınan ısı ile siliko -gel’in emmiş olduğu amonyak buharlaşır. Basınç belirli bir dereceye ulaşınca klepesi açılır ve amonyak buharı klipsi den geçerek kondansörüne dolar. Kondansatörün de soğutma yüzeyi büyük değerlere sahiptir. Bu nedenle kondansatörü ne dolar amonyak buharı hiçbir güçlükle karşılamak sızın yoğunlaşır ve yoğunlaşan amonyak da buharlaştırıcısıns geçer. Buharlaştırıcısında olan amonyak şamandırasını yukarıya kaldırır. cihazdaki amonyak tamamen buharlaştırıcı sına geçtiği zaman şamandırası kumanda düğmesine etkir ve soğurma cihazını ısı enerjisi veren elektrik, ispirto ya da bütün gazı ocağı söner. buharlaştırıcı Suna geçen sıvı amonyak çevreden ısı alarak yeniden buharlaşır. Basınç belirli bir değeri ulaşınca klipsi açılır ve buharlaşan amonyak cihaz odalar . Cihaza dolan amonyak yoğunlaşır, yoğunlaşan amonyak da siliko-gel tarafından emilir. buharlaştırıcı sından buharlaşan amonyak tamamen soğurma cihazına geçince bu kez şamandıra kumanda düğmesine etkir. Şamandırası kumanda düğmesine etkir. Şamandırası kumanda düğmesini etkili ince elektrik, ispirto ya da bütün gazı ocağı yeniden yanar . Buharlaştırıcısından buharlaşan amonyak buharlaşma sürecinde çevreden ısı çektiği için sıcaklık düşmesine yani soğumaya neden olur.
